ધોરણ ૧૦ પાસ કર્યા પછી આપણી સમક્ષ કયા કયા મુખ્યિ વિકલ્પો છે તે પર નજર કરીએ તો :

ધોરણ ૧૧-૧૨ – Higher Secondary માં એડમિશન મેળવવું. અહીં પણ વિજ્ઞાનપ્રવાહ, સામાન્ય પ્રવાહ (વિનયન-વાણિજ્ય), ઉત્તર બુનિયાદી પ્રવાહ એવા વિકલ્પો છે.

ધોરણ ૧૦ પછીના વ્યવસાયલક્ષી ડિપ્લોમાં અભ્યાસક્રમો (ડિપ્લોમાં ઇન એકાઉન્ટન્સી, ડિપ્લોમાં ઇન બૅન્કિગ, ડિપ્લોમાં ઇન હોમસાયન્સ ઇત્યાદિ) માં એડમિશન મેળવવું.

ધોરણ ૧૦ પછીના ટેકનિકલ ડિપ્લોસમાં અભ્યાબસક્રમોમાં (સિવિલ, મિકેનિકલ, ઇલેક્ટ્રિકલ ઓટોમોબાઇલ, મેટલર્જી, કેમિકલ, પ્લા,સ્ટિણક, પ્રિન્ટિઇગ, ફેબ્રિકેશન, હોમસાયન્સક, કોમર્શિયલ પ્રેકટિસ, માઇનિંગ, સિરેમિક, ટેક્ષ્ટામઇલ મેન્યુનફેક્ચરિંગ/ટેકનોલોજી ઇત્યાીદિ ક્ષેત્રોમાં) પ્રવેશ મેળવવો. આ ડિપ્લો્માં અભ્યાુસક્રમો સરકારી પૉલિટેકનિકો/સ્વાનિર્ભર સંસ્થામઓ ખાતે લઇ શકે છે.

ધોરણ ૧૦ પછી આપના માટે નોકરીની પણ કેટલીક સારી તકો છે જ – જો આપ આગળ અભ્યા૦સ કરી શકો તેવા સંજોગો ન હોય તો.

આપ ખાનગી ઉમેદવાર તરીકે પણ – ઘરે રહીને પણ – આગળ અભ્યાોસ કરી શકો.

હવે આપ જ કહો : છે ને અનંત તકો…

આપે ધોરણ ૧૦ પછીના વિકલ્‍પો પર એક ઊડતી નજર કરીને ? હવે આપ જ કહો છો ને આકાશ જેટલી અનંત તકો. જો કોઇ ક્ષેત્રમાં વિકાસની, આગળ વધવાની અગણિત તકો હોય, તો આપણે કહીએ છીએ કે Sky is the limit હવે આપણે ધોરણ ૧૦ પછીની તકોના સંદર્ભમાં પણ આ જ વાક્ય કહી શકીએ ને?

આમ, ધોરણ ૧૦ પછી આખું આકાશ તમારા જ સ્વાીગત માટે ખુલ્લુંણ છે. તમારા પગ પાસે લીલીછમ જાજમ છે અને આપ ધારો તો સામે કોઇ જ અવરોધ પણ નથી. આપ આ જાજમ પર પગ મૂકો, ચાલો, દોડો…. તમારી તાકાત હોય તેટલાં રંગીન સપનાં લઇને દોડો….

તો ધોરણ ૧૦ પછી આગળ અભ્યાોસ માટે આપના રસ-રુચિ-સંજોગોને ધ્યા નમાં લઇને જે પણ વિકલ્પપ પસંદ કરો. તેમાં આપ જો Top પર રહેશો તો – એટલે કે પ્રથમ પાટલીના First Bench ના વિદ્યાર્થી રહેશો તો – આપના માટે સમગ્ર આકાશ ખુલ્લુંા છે જ.

સાયન્સં – કોમર્સ – આર્ટસ કયો પ્રવાહ પસંદ કરવો ? કે પછી અન્યે કોઇ કરવા ?

આપણે જાણીએ છીએ તેમ દર વર્ષે ગુજરાત રાજ્યમાં ધોરણ ૧૦ ની Board Exam. પાંચથી છ લાખ વિદ્યાર્થી મિત્રો આપે છે જ. તેમાંથી ત્રણથી ચાર લાખ મિત્રો આ પરીક્ષા પાસ કરે છે. આ મિત્રો અને તેમના વાલીઓને એક મહત્વસનો નિર્ણય લેવાનો છે કે હવે શું કરવું જોઇએ ? કારણકે આ નિર્ણય સમગ્ર કારકિર્દીની દિશા નક્કી કરનારો નિર્ણય પુરવાર થઇ શકે તેવી શક્યતાઓ છે – આથી બધાં જ પાસાંઓનો વિચાર કરીને આપણે આ નિર્ણય લેવાનો છે.

ધોરણ ૧૦ પાસ કર્યા પછી મુખ્યવ રસ્તાઆઓની વાત કરીએ તો :

(૧) ધોરણ ૧૧ અને ધોરણ ૧૨ માં અભ્યાાસ
(૨) ડિપ્લો્માં એન્જિ નિયરિંગ તેમજ અન્યય ડિપ્લો માં કોર્સમાં અભ્યાકસ
(૩) આઇ.ટી.આઇ ના જુદા જુદા કોર્સમાં અભ્યા્સ
(૪) ટેકનિકલ શિક્ષણના વિવિધ સર્ટિફિકેટ કોર્સમાં અભ્યાયસ
(૫) ફાઇન આર્ટ ડિપ્લોંમાં કોર્સમાં અભ્યા્સ
(૬) કૃષિક્ષેત્રે યુનિવર્સિટીના કોર્સમાં અભ્યા્સ
(૭) કેટલાક પ્રોફેશ્નિલ કોર્સમાં અભ્યાાસ અથવા
(૮) આગળ અભ્યારસ છોડી દઇને ધંધામાં અથવા નોકરીમાં જોડાઇ જવું.

પહેલી પસંદગી ધોરણ ૧૧-૧૨:

ધોરણ ૧૦ પછી શું કરવું એનો સૌથી સારો જવાબ એક લીટીમાં આપીએ તો ધોરણ ૧૧ માં એડમિશન લેવું ધોરણ ૧૦ પછી આગળ અભ્યાાસ માટે મુખ્યણ બે પ્રવાહો છે : (૧) સામાન્યં પ્રવાહ (૨) વિજ્ઞાન પ્રવાહ.

ડિપ્લોમા અભ્યાસક્રમો

ગુજરાતમાં ધોરણ – 10 પછીના પુર્ણ સમયના અને અપ્રત્યક્ષ અધ્યયન પધ્રદ્રતિ હેઠળના ઈજનેરી અને અન્ય ડિપ્લોમા અભ્યસક્રમોમાં પ્રવેશ કેન્દ્રિય ડિપ્લોમા પ્રવેશ સમિતિ (Central Diploma Admis-sion Committee – CDAC ) અને ગુજરાત ટેકનોલોજી યુનિવર્સિટી (GTU) દ્રારા આપવામાં આવે છે.

આજે દુનિયાના કોઈપણ ખુણામાં ક્યાંય પણ નજર કરો તો તમને કોમ્પ્યુટર તો અવશ્ય નજરે પડશે જ. કોમ્પ્યુટરે આ દુનિયાને જાણે એક સંયુક્ત કુટુંબની જેમ એક કરી નાખી છે. દુનિયાના કોઈ પણ ખુણાની માહિતી બીજા છેડા સુધી માત્ર ગણતરીની મિનિટોમાં પહોંચી જાય છે. આમ આજનો યુગ એ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીનો કહી શકાય. એમાંય વળી ગુજરાતની વાત સાવ અનોખી છે. વાયબ્રન્ટ ગુજરાત દ્રારા આજે ધણી બધી બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ ગુજરાતમાં પ્રવેશી ચુકીલ છે. અને ધણી કંપનીઓ આવવા તૈયાર બેઠી છે. આથી જ ગુજરાત સરકારે ટેકનિકલ શિક્ષણને ખુબ જ પ્રાધાન્ય આપી ગુજરાતમાં જ અભ્યાસની અનંત તકો મળી રહે તેવા પગલાં લીધેલાં છે.

ગુજરાત રાજ્યમાં કુલ 86 સંસ્થાઓ (સરકારી – 26, સ્વનિર્ભર – 60 એમ બે પ્રકારની પોલિટેકનિકો કાર્યરત છે.) આ પોલિટેકનિકમાં ડિપ્લોમા અભ્યાસક્રમો ચલાવવામાં આવે છે. (1) રેગ્યુલર ડિપ્લોમા, જેમાં 31 જેટલા અભ્યાસક્રમો તથા (2) ડિસ્ટન્સ લર્નિંગ મોડ (ડીએલએમ) જે માત્ર સિવિલ, નિકેનિકલ અને ઈલેક્ટ્રીકલ અભ્યાસક્રમોમાં જ ઉપલબ્ધ છે.

ગુજરાત સરકારે 21 સરકારી સંસ્થાઓ અને 11 સ્વનિર્ભર સંસ્થાઓમાં રેગ્યુલર ડિપ્લોમા અભ્યાસક્રમ બીજા શિફ્ટમાં ચલાવવાનિ પરવાનગી આપેલ છે. જેમાં સવારની પાળી સવારે 7.30 થી 1.30 વાગ્યા સુધી અને બીજી પાળી બપોરે 2.00 થી 8.00 વાગ્યા સુધી ચલાવવામાં આવે છે. આમ બે શિફ્ટમાં અભ્યાસક્રમો ચલાવવાથી તેમ જ વિવિધ અભ્યાસક્રમોમાં બેઠકોનો વધારો કરવાથી ગુજરાતના વિધાર્થીઓને ગુજરાતની બહાર ન જવું પડે તેવું આયોજન ગુજરાત સરકારે કર્યું છે. હાલમાં કુલ 33,520 બેઠકો ઉપલબ્ધ છે. હજુ પણ નવી સંસ્થાઓને મંજુરી મળવાથી તેમજ હાલમાં વિવિધ સંસ્થાઓમાં ચાલતા વિવિધ અભ્યાસક્રમોમાં બેઠકો વધારવાની અને નવા અભ્યાસક્રમો ઉમેરવાની તકો ખુબજ ઉજ્જવળ છે. ડિપ્લોમા અભ્યાસક્રમોમાં જુથ, પ્રવેશ માટેની લાયકાત અને અભ્યાસક્રમનો સમયગાળો

ધોરણ ૧૦ પછી સામાન્યમ રીતે આટલા માર્ગો મુખ્યે જોવા મળે છે :

• કોઇ પણ પ્રવાહમાં – આટર્સ, કોમર્સ, સાયન્સર ઇ. વ્ય્વસાયલક્ષી વિષયો લઇ ધોરણ ૧૧ અને ધોરણ ૧૨ નો અભ્યાલસ કરવો.
• ધોરણ ૧૦ પછી ડિપ્લો માં એન્જિ નિયરિંગના કોર્સમાં એડમિશન મેળવવું.
• ફાઇન આટર્સની ડિપ્લો માં કોર્સ કરવો.
• આઇ.ટી.આઇ. માં પ્રવેશ કરવો.
• કૃષિક્ષેત્રના કોર્સ કરવા.
• ટેકનિકલ ટેકનોલોજી, કમ્યુ બહ ટર, ઇલેકટ્રોનિકસ અને કમ્યુ નિકેશન જેવા ડિપ્લોોમાં એન્જિેનિયરિંગના કોર્સ કરવા ગુજરાત બહાર મહારાષ્ટ્રવ કે કર્ણાટક ભણવા જવું.
• સેનેટરી ઇન્પેરવા કટર, સહકારી ક્ષેત્રનો ડિપ્લોમમાં કે સર્ટિફિકેટ કોર્સ અથવા અન્યે પ્રોફેશનલ કોર્સ કરવા.
• ધોરણ ૧૦ પછી નોકરી અથવા ધંધામાં જોડાઇ જવું અને સાથે સાથે ભણવાનું ચાલુ રાખવું.

ધોરણ-૧ર માં ઊતીર્ણ થયા બાદ વિવિધ અભ્યાસક્રમોમાં પ્રવેશ મેળવવા માટે કેટલાક જરૂરી દસ્તાવેજોની આવશ્યકતા રહેશે. આ પ્રમાણપત્રોની પ્રમાણિત કરેલ ઝેરોક્ષ નકલો તૈયાર રાખો.

• ધો.૧૦નું ગુણપત્રક
• ધો.૧૧ નું ગુણપત્રક
• ધો.૧ર નું ગુણપત્રક
• જાતિ અંગેનું સક્ષમ સત્તાધિકારી દ્વારા અપાયેલું પ્રમાણપત્ર
• પાસપોર્ટ સાઇઝના ર૦ ફોટોગ્રાફસ
• શાળા છોડયાનું પ્રમાણપત્ર
• પોતાના સરનામાંવાળા પરબીડીયાં
• પ્રયત્ન પ્રમાણપત્ર
• શાળા અભ્યાસ દરમિયાનનાં ખેલકુદ, એન.સી.સી., સામાજીક પ્રવૃતિ વગેરેનાં પ્રમાણપત્રો.
• ચારિત્ર્યનું પ્રમાણપત્ર (જરૂર હોય ત્યાં)

ઔદ્યોગિક તાલીમ કેન્દ્રો (આઇ.ટી.આઇ.) દ્વારા નીચે જણાવ્યા મુજબનાં કોમ્પ્યુટરના અભ્યાસક્રમો ચલાવવામાં આવે છે.

એન.સી.વી.ટી. પેટર્નના અભ્યાસક્રમો:

૧) ઇન્ફર્મેશન ટેકનોલોજી એન્ડ ઇલેકટ્રોનિકસ સિસ્ટમ મેન્ટેનન્સ, ધો.૧૦ પાસ , ર વર્ષ

ર) મિકેનિક કોમ્પ્યુટર હાર્ડવેર, ધો.૧ર (વિજ્ઞાન પ્રવાહ, ફિઝિકસ સાથે) પાસ, ર વકર્ષ

૩) કોમ્પ્યુટર ઓપરેટર કમ પ્રોગ્રામગ આસિસ્ટન્ટ, ધો.૧ર કોઇપણ પ્રવાહ સાથે પાસ, ૧ વર્ષ

જી.સી.વી.ટી. પેટર્નના અભ્યાસક્રમો:

૧) સ્ટેનો કમ કોમ્પ્યુટર ઓપરેટર (અંગ્રેજી), ધો.૧૦ (અંગ્રેજી સાથે) પાસ, ૧ વર્ષ

ર) સ્ટેનો કમ કોમ્પ્યુટર ઓપરેટર (ગુજરાતી), ધો.૧૦ (ગુજરાતી સાથે) પાસ, ૧ વર્ષ

૩) કોમ્પ્યુટર એડેડ ડ્રેસ મેકગ એન્ડ ડ્રેસ ડીઝાઇનગ, ધો.૧૦ પાસ, ૧ વર્ષ

૪) સર્ટી. કોર્સ ઇન ઇ-કોમર્સ, ધો.૧ર પાસ, ૧ વર્ષ

પ) સર્ટી. કોર્સ ઇન વેબ ડીઝાઇન, ધો.૧ર પાસ, ૧ વર્ષ

૬) સર્ટી કોર્સ ઇન મલ્ટીમીડીયા ટેકનોલોજી એન્ડ ટી.ટી.પી., ધો.૧૦ અથવા ધો.૧ર પછીનો માન્ય ડીપ્લોમા, ૧ વર્ષ

૭) સર્ટી. કોર્સ ઇન હાર્ડવેર ટેકનોલોજી નેટવર્ક એન્ડ એડમીનીસ્ટ્રેશન, ધો.૧૦ અથવા ધો.૧ર પછીનો માન્ય ડીપ્લોમા, ૧ વર્ષ

૮) સર્ટી. કોર્સ ઇન કોમ્પ્યુટર એડેડ ડીઝાઇન એન્ડ ઓટોકેડ-ર૦૦૦, ધો.૧ર વિજ્ઞાનપ્રવાહ પાસ અથવા આઇ.ટી.આઇ.ડી.સી/ડી.એમ. ટ્રેડ અથવા માન્ય ડીપ્લોમા, ૬ માસ

૯) સર્ટી. કોર્સ ઇન સોફટવેર પ્રોગ્રામગ, ધો.૧ર પાસ, ૧ વર્ષ

ઊપરોકત તમામ અભ્યાસક્રમોમાં પ્રવેશ મેળવવા માટે આઇ.ટી.આઇ.ની જાહેર ખબર પ્રસિધ્ધ થયા પછી તેમાં જણાવ્યા પ્રમાણેની કાર્યવાહી કરવાની થાય. કેન્દ્રીયકૃત પ્રવેશ પધ્ધતિથી પ્રવેશ આપવામાં આવે છે. તેમજ બીજા ઘણા અભ્યાસક્રમો જેવાકે,

ધો.૧૦ અંગ્રેજી વિષય સાથે પાસ, ત્રણ વર્ષનો ડીપ્લોમા અભ્યાસક્રમ.

(૧) કોમ્પ્યુટર એન્જીનીયરગ
(ર) ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી
(૩) ઇલેકટ્રોનિકસ એન્ડ કોમ્યુનિકેશન

દસમાં ધોરણમાં ૭૦% કે તેથી વધારે માર્કસ આવ્યાધ હોય તો ઘણાને ૧૧ સાયન્સ માં એડમિશન લેવાની ઇચ્છાન થાય છે. દસમાં ધોરણમાં પચાસ ટકા માર્કસ હોય તો પણ ૧૧ સાયન્સઇમાં એડમિશન મળી શકે છે. ધોરણ ૧૦ પછી સાયન્સ્ પ્રવાહમાં એડમિશન લેનારની સંખ્યાઇ દર વર્ષે ઘટતી જાય છે. ધોરણ ૧૨ સાયન્સયમાં સારા માકર્સ આવશે કે નહીં તેની ચિંતા ઘણાનાં મનમાં હોય છે.

સાયન્સી પ્રવાહમાં ત્રણ વિકલ્પોં છે

Group A: Physics, Chemistry – Maths. (Biology વિષય નથી)

Group B: Physics, Chemistry – Biology – (Maths વિષય નથી)

Group C: Physics, Chemistry – Maths. (ગ્રુપ AB કહેવાય છે.)

ધો.૧ર વિજ્ઞાન પ્રવાહ “એ” ગૃપ ફીઝિકસ, કેમેસ્ટ્રી, મેથ્સ, અંગ્રેજી સાથે પાસ કર્યા પછી નીચે જણાવેલ શાખાઓમાં એન્જીનીયરીંગ અભ્યાસક્રમો થઇ શકે છે.

• કોમ્પ્યુટર એન્જીનીયરીંગ
• ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી
• ઇલેકટ્રોનિકસ એન્ડ કોમ્યુનિકેશન.